بررسی ای سی و پی اچ خاکهای کشاورزی ایران
هدایت الکتریکی خاک (EC) معیاری از توانایی خاک برای هدایت جریان الکتریکی است و به طور خاص نشان‌دهنده میزان املاح و شوری موجود در خاک می‌باشد ای سی به عنوان یک شاخص از دسترسی به مواد مغذی در خاک نیز عمل می‌کند؛ به طوری که مقادیر بالای ای سی معمولاً نشان‌دهنده وجود کاتیون‌های بیشتر (مانند پتاسیم و سدیم) و در نتیجه افزایش شوری خاک است. مقادیر ای سی بالاتر از ۴ دسی‌زیمنس بر متر به عنوان خاک شور شناخته می‌شود و می‌تواند بر رشد گیاهان تأثیر منفی بگذارد. شوری خاک می‌تواند موجب اختلال در جذب آب و مواد مغذی توسط ریشه‌ها شود و در نهایت باعث پژمردگی و کاهش عملکرد گیاه گردد. برای اندازه‌گیری EC، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد، از جمله اندازه‌گیری مستقیم با الکترودها یا آزمایش‌های آزمایشگاهی. در نهایت، پایش منظم EC خاک به کشاورزان کمک می‌کند تا وضعیت سلامت و حاصلخیزی خاک را بهتر درک کنند.
چگونه می‌توان EC خاک را کاهش داد
برای کاهش هدایت الکتریکی (EC) یا شوری خاک می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
رقیق سازی
یکی از ساده‌ترین روش‌ها، رقیق کردن آب با EC بالا با آب شیرین و کم EC است. این کار با ترکیب آب شور و آب شیرین انجام می‌شود تا EC کل کاهش یابد.
استفاده از آب باران
جمع‌آوری و استفاده از آب باران برای آبیاری می‌تواند به کاهش وابستگی به منابع آب با EC بالا کمک کند. آب باران معمولاً EC کمی دارد و می‌توان آن را در مخازن ذخیره کرد.
بهبود زهکشی خاک
اجرای روش‌های مدیریت خاک مانند بهبود زهکشی، شستشو و افزودن مواد آلی می‌تواند به کاهش تجمع نمک‌ها در خاک و در نتیجه کاهش EC آب کشاورزی کمک کند.
استفاده از روش‌های الکتریکی
فرایندهایی مانند الکترودیالیز با حذف انتخابی یون‌ها از آب تحت تأثیر میدان الکتریکی می‌تواند EC را کاهش دهد. این روش برای تصفیه آب شور یا آب با مواد جامد محلول بالا مناسب است.با استفاده از ترکیبی از این روش‌ها می‌توان EC خاک را کاهش داد و شرایط بهینه را برای رشد گیاهان ایجاد کرد. کاهش شوری خاک به بهبود جذب آب و مواد مغذی توسط ریشه‌ها کمک می‌کند و از پژمردگی و کاهش عملکرد گیاه جلوگیری می‌نماید.
مراحل کاهش هدایت الکتریکی (EC) خاک با استفاده از الکترودیالیز
فرآیند الکترودیالیز
تعریف الکترودیالیز: این روش شامل استفاده از یک میدان الکتریکی برای حذف انتخابی یون‌ها از آب یا محلول خاک است. با اعمال ولتاژ، یون‌ها به سمت الکترودهای مثبت و منفی حرکت می‌کنند و این حرکت باعث جداسازی و کاهش غلظت نمک‌ها در محلول می‌شود.
استفاده از غشاهای نیمه‌تراوا
در این فرآیند، از غشاهای نیمه‌تراوا برای جداسازی یون‌های خاص استفاده می‌شود. این غشاها به یون‌های مثبت (کاتیون‌ها) و منفی (آنیون‌ها) اجازه عبور می‌دهند و در نتیجه، شوری خاک کاهش می‌یابد.
کاربرد در کشاورزی
این روش به‌ویژه برای تصفیه آب‌های شور و کاهش EC در کشاورزی مناسب است. با کاهش شوری، شرایط بهتری برای رشد گیاهان فراهم می‌شود و جذب آب و مواد مغذی بهبود می‌یابد.
مزایای الکترودیالیز
این روش دارای کارایی بالا، هزینه نسبتاً کم و قابلیت استفاده در مقیاس‌های مختلف است، از مصارف خانگی تا صنعتی با استفاده از این تکنیک، می‌توان به‌طور مؤثری شوری خاک را کاهش داد و به بهبود کیفیت خاک و افزایش بهره‌وری کشاورزی کمک کرد.
پی اچ (PH) خاک چیست؟
یک مقیاس برای اندازه‌گیری میزان اسیدی یا قلیایی بودن یک محلول است. این مقیاس به‌طور معمول از 0 تا 14 تعریف می‌شود، که در آن pH برابر با 7 نشان‌دهنده یک محلول خنثی است. مقادیر کمتر از 7 به معنای خاصیت اسیدی و مقادیر بالاتر از 7 به معنای خاصیت قلیایی استpH به‌طور خاص به غلظت یون‌های هیدروژن (H⁺) در محلول اشاره دارد. به‌عنوان مثال، محلولی با pH 4 دارای غلظت بالاتری از یون‌های هیدروژن نسبت به محلولی با pH 8 است. این مفهوم در علوم مختلف، از جمله شیمی، زیست‌شناسی و کشاورزی، کاربرد دارد و برای تعیین کیفیت آب و تأثیرات آن بر موجودات زنده بسیار مهم است.در نهایت، pH می‌تواند بر سلامت انسان و محیط زیست تأثیر بگذارد؛ به‌عنوان مثال، آب با pH پایین‌تر از 6.5 ممکن است خورنده باشد و به سلامت آسیب برساند.
تأثیر pH بر رشد گیاه
pH خاک بر دسترسی گیاهان به مواد مغذی تأثیر مستقیم دارد. برای بیشتر گیاهان، پی اچ ایده‌آل بین ۵.۵ تا ۷.۵ است. در خاکهای با pH پایین (زیر ۵.۵)، حلالیت عناصر غذایی مانند آهن و آلومینیوم افزایش می‌یابد که می‌تواند برای گیاهان سمی باشد. از سوی دیگر، خاکهای قلیایی (بالای ۷) معمولاً باعث کاهش حلالیت عناصر غذایی ضروری می‌شوند
عوامل مؤثر بر پی اچ (pH) خاک
عوامل مختلفی مانند نوع خاک، بارندگی، و استفاده از کودهای شیمیایی بر pH خاک تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، بارش زیاد می‌تواند باعث افزایش اسیدیته خاک شود، در حالی که استفاده از کودهای حاوی آمونیوم می‌تواند pH را کاهش دهد. برای تنظیم pH خاک، معمولاً از آهک برای افزایش pH و از گوگرد برای کاهش آن استفاده می‌شود.
افزایش پی اچ (PH)
آهک: افزودن آهک (پودر یا گرانوله) یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای افزایش pH خاک است. آهک باعث کاهش اسیدیته و افزایش دسترسی به مواد مغذی می‌شود.
کودهای حاوی کلسیم: استفاده از کودهایی که حاوی کلسیم هستند، مانند کلسیم کربنات، می‌تواند به تنظیم pH کمک کند.
کاهش پی اچ (PH)
گوگرد: افزودن گوگرد به خاک می‌تواند pH را کاهش دهد. این ماده به آرامی و با گذشت زمان اثر می‌گذارد و می‌تواند به بهبود شرایط خاک کمک کند.
مواد آلی: استفاده از مواد آلی مانند کمپوست و کودهای دامی می‌تواند به تدریج pH خاک را کاهش دهد و شرایط بهتری برای رشد گیاهان فراهم کند.
نکات مهم
قبل از اقدام به تغییر pH، حتماً pH خاک را اندازه‌گیری کنید تا از نیاز به اصلاحات مطمئن شوید.
توجه به نوع گیاهانی که قصد کشت آنها را دارید نیز مهم است، زیرا برخی گیاهان pH خاصی را ترجیح می‌دهند.
اندازه گیری پی اچ (PH) خاک در خانه:
برای اندازه‌گیری pH خاک در خانه، چند روش ساده و مؤثر وجود دارد:
افزایش پی اچ (PH)
۱. استفاده از کیت آزمایش pH
این کیت‌ها شامل معرف‌های شیمیایی و طیف pH هستند. با مخلوط کردن یک نمونه خاک با آب مقطر و افزودن معرف، می‌توانید pH خاک را به راحتی تعیین کنید.
۲. استفاده از pH متر
اگر به دقت بیشتری نیاز دارید، می‌توانید از pH متر استفاده کنید. این دستگاه‌ها به شما امکان می‌دهند تا pH خاک را با دقت بالا اندازه‌گیری کنید.
۳. روش خانگی با کلم قرمز
یک روش جالب و طبیعی شامل استفاده از کلم قرمز است. با جوشاندن کلم قرمز در آب، می‌توانید یک محلول رنگی تهیه کنید. سپس با افزودن خاک به این محلول، تغییر رنگ نشان‌دهنده pH خاک خواهد بود. رنگ قرمز نشان‌دهنده اسیدی بودن و رنگ سبز یا آبی نشان‌دهنده قلیایی بودن است.
۴. روش ساده با آب و خاک
یک فنجان خاک را با آب مخلوط کنید تا به حالت گل درآید. سپس با استفاده از معرف‌های طبیعی مانند سرکه یا جوش شیرین، می‌توانید واکنش‌ها را مشاهده کرده و pH را تخمین بزنید.این روش‌ها می‌توانند به شما در تعیین pH خاک کمک کنند و به راحتی در خانه قابل انجام هستند.
پی اچ مناسب گیاهان مختلف:
مناسب‌ترین pH خاک بستگی به نوع گیاه و شرایط محیطی دارد.
pH مناسب برای گیاهان
خاک خنثی (pH 6.5 – 7.5): اکثر گیاهان در این محدوده رشد بهینه‌ای دارند.
خاک اسیدی pH کمتر از 6.5 برای برخی گیاهان مانند بلوبری و سیب‌زمینی مناسب است. خاکهای با pH زیر 5.5 به شدت اسیدی هستند و ممکن است حلالیت عناصر غذایی مانند آهن و آلومینیوم را افزایش دهند، که می‌تواند برای گیاهان سمی باشد.
خاک قلیایی pH بیشتر از 7.5 در این حالت، حلالیت برخی عناصر غذایی کاهش می‌یابد و ممکن است به رشد گیاه آسیب بزند. خاکهای ایران معمولاً قلیایی هستند و برای کاهش pH می‌توان از مواد اصلاح‌کننده مانند گوگرد استفاده کرد.
تأثیر pH بر تغذیه گیاه
pH خاک به طور مستقیم بر دسترسی گیاهان به مواد مغذی تأثیر می‌گذارد. اگر pH خاک خیلی بالا یا پایین باشد، برخی مواد مغذی نامحلول می‌شوند و جذب آنها برای گیاه دشوار می‌شود.
وضعیت خاک ایران از لحاظ pH و EC
برای بررسی ای سی و پی اچ خاکهای کشاورزی ایران این مقاله را از دست ندهید.
pH خاک در ایران
اکثر خاکهای ایران دارای pH بالای 7 هستند و به طور کلی قلیایی هستند.
pH حداکثر خاکهای فلات مرکزی ایران بین 7 تا 5/8 در نوسان است
در خاکهای جنگلی شمال pH خاک اسیدی بوده و حتی به 2/4 کاهش می‌یابد.
مشکل خاک ایران، بالا بودن pH خاک و قلیایی بودن آن است.
دلایل قلیایی بودن خاکهای ایران
در بررسی ای سی و پی اچ خاکهای کشاورزی ایران مشخص شد که عوامل مختلفی تاثیرگذارند.
وجود کربنات کلسیم، سولفات کلسیم و املاح شور و سدیمی در خاک‌ها
عملیات مختلف زراعی مانند شخم زیاد، زیرو رو کردن خاک و آبیاری مداوم که موجب شستشوی خاک و مهاجرت املاح به اعماق می‌شود.
ای سی (EC) خاک در ایران
EC یا هدایت الکتریکی خاک در ایران به طور کلی بالا است و نشان‌دهنده شوری خاک است.
شوری خاک در برخی مناطق ایران مانند دشت‌های جنوب و مرکز کشور بسیار زیاد است.
شوری خاک یکی از مشکلات اساسی کشاورزی در ایران محسوب می‌شود.
در مجموع، خاکهای ایران از لحاظ pH قلیایی و از نظر EC دارای شوری بالا هستند که این دو عامل می‌توانند بر رشد گیاهان و کشاورزی تأثیر منفی داشته باشند.
چگونه می‌توان پی اچ (pH) خاک را به صورت دائمی کنترل کرد؟
در بررسی ای سی و پی اچ خاکهای کشاورزی ایران به راه حل های کنترل دائمی آنها اشاره خواهیم کرد.
برای کنترل دائمی pH خاک و حفظ آن در محدوده مطلوب، چند روش وجود دارد:
استفاده از مواد اصلاح کننده
افزودن مواد آلی مانند کود حیوانی، کمپوست و ورمی‌کمپوست به خاک می‌تواند pH را کاهش دهد و حاصلخیزی خاک را افزایش دهد.
استفاده از گوگرد و ترکیبات گوگردی برای اسیدی کردن خاکهای قلیایی
افزودن سنگ آهک برای افزایش pH خاکهای اسیدی
مدیریت صحیح آبیاری
آبیاری مداوم و بیش از حد موجب شستشوی املاح و کاهش pH خاک می‌شود
استفاده از آب آبیاری با کیفیت مناسب و عدم استفاده از آب‌های شور و سدیمی در آبیاری
انتخاب صحیح محصول
- کشت گیاهان مناسب با pH خاک موجود و عدم کشت گیاهان حساس به pH خاک
- استفاده از گیاهان پوششی و سبزدانه‌ها برای بهبود ساختمان و pH خاک
- آزمایش مرتب pH خاک
- اندازه‌گیری pH خاک در فصول مختلف و پایش مداوم آن
- انجام آزمایش خاک برای تعیین دقیق pH و عناصر غذایی موردنیاز
با به‌کارگیری این روش‌ها و مدیریت صحیح خاک، می‌توان pH خاک را در محدوده مطلوب حفظ کرد و شرایط مناسبی برای رشد گیاهان فراهم نمود.
تنظیم پی اچ خاک
برای تنظیم pH خاک به منظور بهینه‌سازی رشد گیاهان مختلف، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
1. شناسایی نیازهای pH گیاهان
گیاهان اسیدی‌پسند: مانند بلوبری و آزالیا که pH بین 5.0 تا 5.5 را ترجیح می‌دهند.
گیاهان نیمه‌اسیدی: مانند سبزیجات و علف‌ها که pH بین 5.8 تا 6.5 را مناسب می‌دانند.
گیاهان قلیایی‌پسند: مانند برخی گیاهان زینتی که pH بالاتر از 7 را می‌پسندند.
2. استفاده از اصلاح‌کننده‌ها
کاهش pH برای خاکهای قلیایی، می‌توان از گوگرد یا مواد آلی مانند کودهای اسیدی استفاده کرد. این مواد به آزادسازی مواد مغذی کمک می‌کنند و pH را کاهش می‌دهند.
افزایش pH در خاکهای اسیدی، افزودن آهک (کربنات کلسیم) می‌تواند pH را افزایش دهد. آهک دولومیتی نیز در صورت کمبود منیزیم مفید است.
3. آزمایش منظم pH خاک
آزمایش pH خاک در فصول مختلف به کشاورزان کمک می‌کند تا تغییرات pH را شناسایی کنند و اقدامات لازم را انجام دهند.
4. مدیریت آبیاری و تغذیه
استفاده از آب با pH مناسب و عدم آبیاری بیش از حد می‌تواند به حفظ pH مطلوب کمک کند.
با رعایت این نکات، می‌توان pH خاک را به طور مؤثر برای انواع مختلف گیاهان تنظیم کرد.
پایین بودن pH خاک می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر رشد گیاهان داشته باشد:
1. دسترس‌پذیری مواد مغذی
در خاکهای اسیدی پی اچ کمتر از 6، حلالیت برخی مواد مغذی مانند آهن، منگنز و آلومینیوم افزایش می‌یابد، که می‌تواند به سمیت برای گیاهان منجر شود. این امر باعث می‌شود که گیاهان نتوانند به درستی از این عناصر استفاده کنند و در نتیجه دچار کمبود مواد مغذی شوند.
2. رشد ضعیف ریشه
pH پایین می‌تواند به رشد ضعیف ریشه‌ها منجر شود، زیرا ریشه‌ها برای جذب مواد مغذی به شرایط مناسب pH نیاز دارند. این موضوع می‌تواند به توقف رشد و کاهش عملکرد گیاهان منجر شود.
3. تأثیر بر میکروبیوم خاک
pH پایین می‌تواند بر فعالیت میکروبی خاک تأثیر بگذارد. برخی از باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها در شرایط اسیدی کمتر فعال هستند، که می‌تواند چرخه مواد مغذی را مختل کند.
4. زرد شدن برگ‌ها
گیاهان در خاکهای اسیدی ممکن است دچار زردی برگ‌ها شوند، که نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی است. این حالت معمولاً به دلیل عدم دسترسی به نیتروژن و دیگر عناصر غذایی است.
5. کاهش تنوع گیاهی
خاکهای با pH پایین ممکن است تنوع گیاهی را کاهش دهند، زیرا بسیاری از گیاهان نمی‌توانند در این شرایط رشد کنند و در نتیجه اکوسیستم‌های متنوع تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
بنابراین، مدیریت pH خاک به منظور حفظ آن در محدوده مناسب برای گیاهان ضروری است.
اصلاح خاک
در ادامه بررسی ای سی و پی اچ خاکهای کشاورزی ایران به اصلاح خاک خواهیم پرداخت. اصلاح خاک به معنای بهبود ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک به منظور افزایش حاصلخیزی و بهینه‌سازی شرایط رشد گیاهان است. این فرآیند شامل افزودن مواد مختلف به خاک می‌باشد که می‌تواند به بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و مواد مغذی، و بهبود تهویه و زهکشی کمک کند
روش‌های اصلاح خاک
افزودن مواد آلی: مانند کمپوست، کود دامی و هیومیک اسید که به بهبود ساختار خاک و افزایش مواد مغذی کمک می‌کنند.
تنظیم pH خاک: با استفاده از مواد اسیدی یا قلیایی مانند گوگرد برای کاهش pH یا آهک برای افزایش pH، می‌توان شرایط مناسب‌تری برای رشد گیاهان فراهم کرد.
بهبود زهکشی: در خاکهای رسی یا سنگین، افزودن شن یا مواد آلی می‌تواند به بهبود زهکشی و کاهش فشردگی خاک کمک کند.
مدیریت رطوبت: استفاده از مالچ و دیگر تکنیک‌ها برای حفظ رطوبت و جلوگیری از تبخیر آب از خاک.
اهمیت اصلاح خاک
اصلاح خاک نه تنها به بهبود رشد گیاهان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به افزایش تنوع زیستی و بهبود کیفیت خاک نیز منجر شود. با این کار، می‌توان از مشکلاتی مانند شوری، اسیدیته زیاد و فشردگی خاک جلوگیری کرد.
خاک به عنوان لایه‌ای از زمین، از ترکیب مواد معدنی، مواد آلی، آب و هوا تشکیل شده و دارای ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی است.
ساختمان فیزیکی خاک
ساختمان فیزیکی خاک به نحوه چیدمان ذرات آن (شن، لای و رس) و تشکیل خاکدانه‌ها اشاره دارد. این ساختار می‌تواند به شکل‌های مختلفی مانند گلوله‌ای، منشوری یا ورقه‌ای باشد. ویژگی‌های فیزیکی شامل بافت، تهویه، و ظرفیت نگهداری آب است که بر رشد گیاهان و فعالیت‌های میکروبی در خاک تأثیر می‌گذارد
ساختمان شیمیایی خاک
ساختمان شیمیایی خاک شامل ترکیبات و واکنش‌های شیمیایی است که در آن مواد آلی و معدنی با یکدیگر تعامل دارند. این ویژگی‌ها شامل pH، الکتریسیته کاندکتیویته (EC) و عناصر غذایی است که برای رشد گیاهان و کیفیت آب ضروری هستند.خاک یک سیستم پیچیده و پویا است که با فرآیندهای هوازدگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی شکل می‌گیرد و به عنوان یک منبع طبیعی حیاتی برای زندگی گیاهان و جانوران به شمار می‌آید.
برای بهبود ساختار خاک در ایران، استفاده از انواع کودهای اصلاح کننده و مواد آلی توصیه می‌شود
1. کود حیوانی
کودهای حیوانی، مانند کود گاوی، حاوی مقادیر زیادی از مواد آلی و عناصر مغذی هستند که به بهبود ساختار خاک و افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت کمک می‌کنند.
2. هیومیک اسید
هیومیک اسید به عنوان یک اصلاح کننده خاک، به بهبود ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک کمک می‌کند و می‌تواند به افزایش جذب آب و مواد مغذی در خاکهای رسی و سنگین کمک نماید.
3. کمپوست
استفاده از کمپوست به عنوان یک ماده آلی می‌تواند باعث بهبود ساختار خاک و افزایش تنوع میکروبی در خاک شود. این ماده به تدریج با خاک ترکیب می‌شود و شرایط بهتری برای رشد گیاهان فراهم می‌آورد.
4. پرلیت
پرلیت به عنوان یک اصلاح کننده خاک، به بهبود نفوذپذیری و زهکشی خاک کمک می‌کند و می‌تواند به کاهش چسبندگی خاکهای رسی کمک کند.ترکیب این مواد می‌تواند به بهبود ساختار خاک و افزایش باروری آن کمک کند.
بررسی ای سی و پی اچ خاکهای کشاورزی ایران
در بررسی ای سی و پی اچ خاکهای کشاورزی ایران برای بهبود نفوذپذیری خاکهای قلیایی ، استفاده از چند نوع کود و اصلاح‌کننده خاک توصیه می‌شود:
- 1. گوگرد
استفاده از کود گوگردی می‌تواند به کاهش قلیایی بودن خاک کمک کند. گوگرد با تبدیل به اسید سولفوریک، pH خاک را کاهش داده و نفوذپذیری را بهبود می‌بخشد.
- 2. گچ
گچ (سولفات کلسیم) نیز می‌تواند به جایگزینی سدیم با کلسیم در خاکهای قلیایی کمک کند. این عمل به بهبود ساختار خاک و افزایش نفوذپذیری آن می‌انجامد.
- 3. کمپوست
کمپوست به عنوان یک اصلاح‌کننده آلی می‌تواند به بهبود ساختار خاک و افزایش نفوذپذیری آن کمک کند. این ماده با افزودن مواد مغذی و بهبود میکروبیولوژی خاک، شرایط بهتری برای نفوذ آب فراهم می‌آورد.
- 4. پیت ماس
پیت ماس نیز می‌تواند به کاهش قلیایی بودن خاک کمک کند و به بهبود نفوذپذیری آن کمک نماید.ترکیب این مواد می‌تواند به بهبود شرایط خاکهای قلیایی و افزایش نفوذپذیری آنها کمک کند.
کاهش قلیایی بودن خاک
افزودن گوگرد معدنی به خاک، با کمک باکتری‌ها به اسید سولفوریک تبدیل می‌شود و منجر به کاهش pH و قلیایی بودن خاک می‌گردد
استفاده از 28-85 گرم گوگرد به ازای هر متر مربع خاک، می‌تواند pH را کاهش دهد
بهبود جذب مواد مغذی
گوگرد با کاهش pH خاک، حلالیت و جذب عناصر غذایی مانند آهن، روی و منگنز را افزایش می‌دهد.
این عنصر همچنین می‌تواند کمبود نیتروژن در خاک را جبران کرده و از خشکی و پژمردگی گیاهان جلوگیری نماید
افزایش رشد گیاهان
گوگرد در تولید پروتئین و کلروفیل گیاهان نقش دارد و باعث رشد بهتر آنها می‌شود.
همچنین وجود گوگرد در خاک، باعث افزایش اندازه میوه‌ها و قابلیت استخراج روغن از دانه‌های روغنی می‌گردد.
بنابراین استفاده از گوگرد به عنوان یک اصلاح‌کننده خاک، می‌تواند به بهبود شرایط خاکهای قلیایی و آهکی در ایران و افزایش رشد و عملکرد گیاهان کمک کند.
مشکلات خاکهای قلیایی در ایران
کاهش جذب مواد مغذی: در خاکهای قلیایی، قابلیت استفاده عناصر ریزمغذی مانند آهن، روی، منگنز و مس کاهش می‌یابد و گیاهان دچار کمبود این عناصر می‌شوند.
فقر مواد آلی: خاکهای قلیایی معمولاً از نظر مواد آلی فقیر هستند و رنگ آنها به دلیل حل شدن هوموس به تیرگی می‌گراید.
مشکلات ساختاری: ساختمان خاکهای قلیایی نامناسب است و این خاک‌ها مستعد فرسایش می‌باشند.
گیاهان مناسب خاک قلیایی
بنفشه: این گیاه در خاکهای قلیایی با زهکشی خوب و نور کافی رشد خوبی دارد.
چمن: برخی انواع چمن‌ها، مانند چمن‌های زینتی، در خاکهای قلیایی عملکرد خوبی دارند.
اسطوخودوس: این گیاه به شرایط قلیایی و خشک مقاوم است و در خاکهای قلیایی به خوبی رشد می‌کند.
آویشن: این گیاه دارویی به خاکهای قلیایی و کم‌آب سازگار است و می‌تواند در این شرایط به خوبی رشد کند.
زردآلو و هلو: این درختان میوه معمولاً در خاکهای قلیایی عملکرد خوبی دارند.
گیاهان دارویی: بسیاری از گیاهان دارویی مانند مریم‌گلی و رزماری نیز به خاکهای قلیایی سازگار هستند.
انتخاب گیاهان مناسب برای خاکهای قلیایی می‌تواند به بهبود عملکرد زراعی و باغی کمک کند و نیاز به اصلاحات خاک را کاهش دهد.
برای خاکهای قلیایی در ایران، استفاده از کود سولفات آمونیوم مناسب‌تر است:
سولفات آمونیوم
سولفات آمونیوم حاوی 21% ازت و 24% گوگرد است و اسیدزا بوده و برای خاکهای قلیایی ایران مناسب‌تر از سایر کودها است
با مصرف سولفات آمونیوم، pH خاک قلیایی تا حدودی کاهش می‌یابد و جذب عناصر کم‌مصرف مانند آهن، روی، مس و منگنز افزایش می‌یابد
آمونیوم و گوگرد موجود در سولفات آمونیوم به صورت تبادلی به ذرات رس متصل شده و کمتر از خاک شسته می‌شود
مزایای سولفات آمونیوم در خاک قلیایی
کود اوره در خاکهای قلیایی ممکن است باعث افزایش بیشتر قلیائیت و شوری شود، اما سولفات آمونیوم برای چنین خاک‌هایی مناسب‌تر است.
سولفات آمونیوم به دلیل وجود گوگرد در ترکیب خود و تجزیه آن در خاک، باعث تولید اسید سولفوریک شده و pH خاک را کاهش می‌دهد.
بنابراین با توجه به شرایط خاکهای قلیایی در ایران، استفاده از کود سولفات آمونیوم به عنوان منبع تأمین ازت و گوگرد برای گیاهان، مناسب‌تر از سایر کودها است.
نیترات آمونیوم (NH4NO3) به عنوان یک کود شیمیایی در کشاورزی استفاده می‌شود و می‌تواند به اسیدی شدن خاک کمک کند. این فرآیند به چند دلیل اتفاق می‌افتد:
تبدیل آمونیوم به نیترات: زمانی که نیترات آمونیوم در خاک تجزیه می‌شود، آمونیوم (NH4+) به نیترات (NO3-) تبدیل می‌شود. در این فرآیند، یون‌های هیدروژن (H+) آزاد می‌شوند که موجب افزایش اسیدیته خاک می‌گردند.
جذب گیاهان: اگر گیاهان نیترات را جذب کنند، به ازای هر مولکول آمونیوم جذب شده، یون‌های H+ به خاک اضافه می‌شود. این عمل باعث می‌شود که pH خاک کاهش یابد و خاک اسیدی‌تر شود.
شستشوی نیترات: اگر نیترات به دلیل بارندگی یا آبیاری شسته شود، یون‌های کلسیم، منیزیم و پتاسیم که به عنوان کاتیون‌های اساسی عمل می‌کنند، از خاک خارج می‌شوند و با یون‌های H+ جایگزین می‌شوند، که این امر نیز به اسیدی شدن خاک کمک می‌کند.
استفاده مداوم و بیش از حد از نیترات آمونیوم می‌تواند به مشکلات زیست‌محیطی و کاهش کیفیت خاک منجر شود.
مختصر و مفید
مطااب خیلی کامل ،موثر،و مفید بود
با تشکر از کارشناس فنی بابت مطالب مفید
و کاملی که ارائه می‌دهند.
درود بر شما
مقاله ای کاربردی و مفید بود
سپاسگزارم
سلام، وقت به خیر. مطلب بسیار مفید و آموزنده‌ای بود. به امید این‌که بتونیم آگاهی مناسبی از شرایط خاک، آب و اقلیم پیدا کنیم و راندمان کشاورزی رو در عین کمک به حفظ محیط زیست بهبود ببخشیم.
سلام و خسته نباشید به گروه فنی پتروپاریز…
مطالب بسیار جامع و کامل و مفید می باشد.
به علت فرمول اغلب کودهای پتروپاریز ویژه خاکهای ایران بومی سازی شده است، اطلاعات این بخش کمک زیادی به افزایش دانش کارشناسان و کشاورزان خواهد کرد.